L Lublin zorganizowano na podstawie przepisów zawartych w regulaminie opracowanym przez Inspektorat Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu (IKL). Ujęto w nim zasady funkcjonowania oraz kompetencje i zakres działania poszczególnych komórek. Pod względem organizacyjnym obóz na Majdanku składał się z sześciu wydziałów:
- Wydział I – Komendantura (Kommandantur)
- Wydział II – Polityczny (Politische Abteilung)
- Wydział III – Kierownictwo obozu (Schutzhaftlagerführung)
- Wydział IV – Administracyjno-Gospodarczy (Verwaltung)
- Wydział V – Obozowa Służba Medyczna SS (Lagerarzt)
- Wydział VI – Opieka Socjalna i Szkolenie Ideologiczne Oddziałów SS (Fürsorge-,Schulung- Und Truppenbetreuung)
podporządkowanych służbowo komendantowi obozu mianowanemu na to stanowisko przez IKL.
Pierwszym komendantem obozu został mianowany SS-Standartenführer Karl Otto Koch, który podobną funkcję pełnił w Buchenwaldzie w latach 1937-1941. W rok później następcą Kocha został SS-Obersturmbannführer Max Koegel, były komendant obozu w Ravensbrüsk. Kolejnym komendantem mianowano SS-Sturmbannführera Hermanna Florstedta, a następnie SS-Obersturmbannführera Martina Weissa. Ostatnim komendantem Majdanka został SS-Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel, skierowany z obozu w Auschwitz.
Rozległe zadania obozu koncentracyjnego i ośrodka zagłady wykonywała liczna załoga SS-mańska (ok.1200 osób), zgrupowana w kompaniach wartowniczych i administracji. W strukturze organizacyjnej Majdanka wyodrębniono w październiku 1942 r. obóz dla kobiet, do którego skierowano kilkanaście doświadczonych dozorczyń z obozu w Ravensbrück. Funkcję kierownika pełniła Oberaufsecherin - Elsa Ehrich podporządkowana bezpośrednio komendantowi KL Lublin.
Majdanek posiadał również obozy filialne. Były nimi dwa obozy w Lublinie: przy ulicy Lipowej i na terenach byłej fabryki samolotów oraz obozy w Budzyniu, Radomiu, Bliżynie i Warszawie. Większość podobozów związano z zakładami produkcyjnymi SS-owskiej spółki pod nazwą - Niemieckie Zakłady Wyposażenia (Deutsche Ausrüstungswerke, DAW).
Poniżej przedstawiono główne zadania oraz schematy organizacji ww. sześciu wydziałów KL Lublin.
KOMENDANT
|
+ mianowany na stanowisko przez IKL
+ zwierzchnik wszystkich SS-manów z załogi obozowej
+ odpowiadał za całokształt spraw związanych z funkcjonowaniem obozu i realizacją nałożonych na niego zadań
+ koordynował działania wszystkich struktur organizacyjnych
+ odpowiadał za bezpieczeństwo i izolację obozu
+ od 30.04.1942 r. był kierownikiem wszystkich filii firm i przedsiębiorstw SS działających przy obozie
|
|
SS-Standartenführer Karl Otto Koch |
SS-Obersturmbannführer Max Koegel |
|
SS-Sturmbannführera Hermanna Florstedt |
|
|
SS-Obersturmbannführera Martina Weiss |
SS-Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel |
WYDZIAŁ I - KOMENDANTURA (ABTEILUNG I - KOMMANDANTUR)
|
+ zadania:
- sprawy personalne i prawne załogi SS
- zabezpieczenie obozowych środków transportu i łączności
- konserwacja broni i drobnego sprzętu wojskowego
+ w skład wydziału wchodził obozowy urząd pocztowy (Poststelle)
+ do zadań zwierzchnika wydziału (adiutanta komendanta) należało m.in.:
- kierowanie obiegiem urzędowej korespondencji pocztowej
- redagowanie niektórych dokumentów
- pilnowanie terminowego wykonywania rozkazów komendanta
- kontrola tajne kancelarii
- kontrola pracy wszystkich komórek wchodzących w skład ww. wydziału
- kierowanie sprawami kadrowymi i osobowymi załogi
- w czasie nieobecności komendanta był jego nieformalnym zastępcą do spraw obozowej załogi SS
- często funkcję adiutanta komendanta łączono z funkcją oficera sądowego SS jednak nie było to regułą
+ do marca 1942 r., czyli reformy niektórych centralnych Urzędów SS i powstania SS-WVHA, w strukturze Wydziału I istniała sekcja odpowiedzialna za funkcjonowanie i sprawność obozowych urządzeń technicznych - Placówka Inżyniera Obozowego (Lageringenieur), która po reformie jako Sekcja Techniczna (Technische Abteilung), została włączona do Wydziału IV
WYDZIAŁ II - POLITYCZNY (ABTEILUNG II - POLITISCHE ABTEILUNG)
|
+ ekspozytura Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) na terenie obozu
+ zadania:
- sprawy związane z prowadzeniem dokumentacji osobowej więźniów, ich rejestracją i nadawaniem numerów
- inwigilacja społeczności więźniarskiej i załogi SS
- wszczynanie dochodzeń, prowadzenie śledztw i przesłuchań
+ przy Wydziale działał Urząd Stanu Cywilnego (Standesamt), który m.in.:
- wystawiał akty zgonu więźniów dla cywilnych i kościelnych organów administracyjnych
- rejestrował dzieci urodzone w obozie
- podlegało mu obozowe krematorium, w którym rejestrowano osoby w nim skremowane
+ na czele Wydziału II stał kierownik - Leiter der Politischen Abteilung
- koordynował działania komórek organizacyjnych wchodzących w skał Wydziału II
- podlegał służbowo komendantowi jako zwierzchnikowi całej załogi SS, jednak w sprawach merytorycznych podporządkowany był bezpośrednio placówce Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa SS, która mianowała go na to stanowisko
WYDZIAŁ III - KIEROWNICTWO OBOZU (ABTEILUNG III - SCHUTZHAFTLAGERFÜHRUNG)
|
+ zadania koncentrowały się na trzech głównych sferach działalności:
- administracyjnej
- ustalanie i meldowanie o stanie osobowym więźniów komendantowi
- prowadzenie ewidencji i dokumentacji więźniów związanej z ich przemieszczaniem w obozie oraz podległych mu podobozach i komenderówkach
- komunikowanie w sprawach więźniarskich z innymi strukturami administracji obozowej
- porządkowej
- kontrola zachowań więźniów w miejscach ich zakwaterowania i pracy
- organizacja robót oraz realizacja zadań produkcyjnych obozu
- socjalno-bytowej
- raportowanie o stanie liczbowym więźniów do odpowiednich referatów Wydziału IV, na podstawie których zasiedlano bloki mieszkalne, wydawano pożywienie oraz odzież i obuwie
+ zwierzchnik wydziału był etatowym zastępcą komendanta
+ na czele Wydziału III stał główny kierownik obozu - 1. Schutzhaftlagerführer
- był etatowym zastępcą komendanta i w czasie jego nieobecności podlegali mu SS-mani przeniesieni i odkomenderowani do Wydziału III
- proponował i zatwierdzał kary, które wymierzano więźniom na podstawie karnych meldunków
- zatwierdzał obsadę osobową tzw. "samorządu więźniarskiego"
- był obecny przy wykonywaniu kar i egzekucji więźniów
+ w skład tego wydziału wchodziła również sekcja IIIa - Zatrudnienie więźniów, której kierownik był stałym zastępcą zwierzchnika omawianego wydziału i odpowiadał za organizację frontu robót oraz realizację zadań produkcyjnych obozu
WYDZIAŁ IV - ADMINISTRACYJNO-GOSPODARCZY (ABTEILUNG IV - VERWALTUNG)
|
+ zadania:
- sprawy finansowe
- mienie więźniów
- aprowizacja obozu
- zaopatrzenie więźniów w odzież
- konserwacja urządzeń technicznych
- gospodarowanie pomieszczeniami obozowymi
+ na czele Wydziału IV stał kierownik – Leiter der Abteilung IV - Verwaltung
WYDZIAŁ V - OBOZOWA SŁUŻBA MEDYCZNA SS (ABTEILUNG V - LAGERARZT)
|
+ odpowiedzialny za stan sanitarny obozu
+ składał się z trzech pionów:
- medycznego
- leczenie chorych członków obozowej załogi SS
- prowadzenie selekcji więźniów w szpitalach obozowych i wybieranie do komór gazowych osób nierokujących na powrót do zdrowia i efektywnej pracy
- selekcjonowanie transportów przychodzących do obozu
- udział w akcji mordowania więźniów w komorach gazowych
- uczestnictwo w egzekucjach i wykonywaniu niektórych kar obozowych
- zapobieganie wybuchom epidemii
- stomatologicznego
- zapewnienie opieki dentystycznej załodze obozu
- rejestrowanie cennych stopów dentystycznych posiadanych przez więźniów, które po ich śmierci były przetapiane i przekazywane do Banku Rzeszy
- apteki obozowej
- przechowywanie leków oraz cyklonu B służącego do dezynfekcji jak i uśmiercania więźniów w komorach gazowych
+ na czele Wydziału V stał naczelny lekarz obozowy SS - 1. Lagerarzt, który podlegał bezpośrednio komendantowi, jednak w sprawach merytorycznych - przed podjęciem ważnych decyzji
- konsultować się musiał z Urzędem D III - Sprawy sanitarne i obozowa higiena w SS-WVHA
WYDZIAŁ VI - OPIEKA SOCJALNA I SZKOLENIE IDEOLOGICZNE ODDZIAŁÓW SS (ABTEILUNG VI - FÜRSORGE-, SCHULUNG- UND TRUPPENBETREUUNG)
|
+ zadania:
- zajmował się sprawami zabezpieczenia socjalnego esesmanów i ich rodzin
- indoktrynacja ideologiczna załogi
- organizacja życia kulturalnego obozowej załogi SS
+ zdarzało się, że funkcję kierownika Wydziału VI pełnili oficerowie związani z Wydziałem I - Komendanturą
ZAŁOGA WARTOWNICZA
|
+ najliczniejsza część załogi KL Lublin jak i innych obozów koncentracyjnych
+ określana jako SS-Totenkopf-Sturmbann lub SS-Wachsturmbann
+ zorganizowana w batalion wartowniczy złożony z siedmiu kompanii
+ na czele batalionu wartowniczego stał dowódca (Führer des SS-Totenkopf-Sturmbannes)
- podporządkowany bezpośrednio komendantowi
- zadania:
- odpowiadał za odizolowanie obozu od otoczenia zewnętrznego
- opracowanie systemu strzeżenia obozu
- organizacja służby wartowniczej
- powoływał i nadzorował pluton pogotowia bojowego (Bereitschaftszug)
- jego bezpośrednimi podwładnymi byli dowódcy kompanii wartowniczych
- miał do pomocy adiutanta i sierżanta sztabowego batalionu
- - - - - - - - - - - -
<-powrót | w górę