 Strona główna
|
Po rozpoczęciu ofensywy na ZSSR i zajęciu terenów Ukrainy oraz Białorusi rozpoczęto przygotowania do planowanej wcześniej akcji osiedleńczej. Tereny te jednak znajdowały się w obrębie zagrożenia epidemią zimnicy, będącej odmianą malarii, choroby objawiającej się dreszczami i wysoką gorączką, przenoszoną przez komary. W związku z tym zaistniała potrzeba znalezienia szczepionki przeciwko tej chorobie. Zadanie to zlecono dr Clausowi Schillingowi, specjaliście od chorób tropikalnych, dr Rudolpha Brachta a później Kurta Plőttnera. Przeprowadzano je w Dachau od stycznia 1942 r. do 5.04.1945 r, głównie na polskich księżach, których uważano za najmniej wartościowych więźniów, socjalnych Rosjanach i Niemcach. W sumie wykorzystano w nich ok. 1500 osób. Ofiary dzielono na 2 grupy. Jedna służyła jako materiał do pasaży zarazków, druga do badania stopnia uodparniania po zakażeniach powtarzanych. Więźniów zakażano przykładając do odsłoniętych części ciała klatkę z komarami pochodzącymi z Oddziału Medycyny Tropikalnej Instytutu Higieny im. Roberta Kocha. Jednakże ten sposób nie gwarantował wywołania zamierzonego efektu, toteż po pewnym czasie zdecydowano się na zastrzyki z wydzieliną pochodzącą z gruczołów ślinowych zarażonych komarów. Stosując ponad 60 różnych odmian szczepów bakterii wywoływano tzw. trzeciaczkę, czyli gorączkowe napady dreszczy występowały, co trzy dni. Po wystąpieniu typowych objawów zimnicy przystępowano do leczenia chininą, piramidonem, neo-salwarsanem, antypiryną oraz nieznanym lekiem o symbolu 92516. Jednocześnie wykonywano badania krwi. W przypadkach zagrożenia życia przenoszono więźniów ze stacji malarycznej do rewiru obozowego. Bezpośrednio w wyniku przeprowadzonych doświadczeń zmarło ok. 40 osób, około 400 w okresie późniejszym. Warto zaznaczyć, iż więźniowie bronili się przed ukąszeniami komarów m.in. smarując się przyprawą do sałatek, kupowaną w kantynie obozowej, która działała na komary odstraszająco a nawet zabójczo. Często też potajemnie w rewirze podawano więźniom chininę, przysyłaną w paczkach.
Z medycznego punktu widzenia eksperymenty zakończyły się niepowodzeniem, jednakże Schilling był tak przekonany o mającym wkrótce nadejść sukcesie, że nawet na toczącym się przeciwko niemu procesie prosił o rehabilitację i możliwość kontynuacji swoich badań.
Na polecenie Heinricha Himmlera, który preferował medycynę naturalną rozpoczęto w Dachau próby leczenia ropowic metodami homeopatycznymi. Wykonywał dr Heinrich Schűtz, chemik Hermann Kiesewetter oraz prof. dr Theodor Laue z Monachium na więźniach, głównie polskich księżach. Doświadczenia polegały na wstrzykiwaniu ofiarom ropy w różne części ciała, skutkiem, czego po kilku dniach pojawiały się stany zapalne, które leczono fosforanami sodu, potasu, żelaza, magnezu, itp. Przy okazji leczono homeopatycznie także inne choroby takie jak np.: posocznicę, czyraki, malarię czy rwę kulszową. W 1942 roku Grawitz poinformował Himmlera o negatywnym wyniku przeprowadzanych eksperymentów: "(...) Reasumując, można powiedzieć, że z liczby 40 przypadków, 1 wynik był pozytywny, 4 dalsze pozytywne z zastrzeżeniem, a w 35 negatywny, z których 10 skończyło się śmiertelnie." Sprawozdanie to wprawiło Himmlera w gniew, tym bardziej, że znalazło się w nim stwierdzenie, że częste przyjmowanie tabletek przez więźniów było dla nich uciążliwe, przez co zintensyfikowano badania. W sumie między 1942 a 1943 rokiem przeprowadzono je na ok. 600 osobach, z których większość zmarła. Leczenie ropowic metodami homeopatycznymi nie przyniosło pozytywnych rezultatów tym bardziej, że środowiska lekarskie opowiadające się za leczeniem farmaceutycznym odrzuciły już wcześniej medycynę naturalną jako nieskuteczną.
Jednym z największych problemów lekarzy służących na froncie było tamowanie krwotoków rannych żołnierzy. Oprócz znanych sposobów nieustannie poszukiwano związków zwiększających krzepliwość krwi. W 1943 r. osadzony w KL Dachau chemik narodowości żydowskiej Robert Feix, opracował metodę produkcji takiego leku, na bazie pektyn tworzących w kwaśnych roztworach żele. Oparł się on na obserwacji wytwarzania marmolady i galaretek owocowych, gdzie wykorzystuje się w tym celu właśnie związki pektynowe. W krótkim czasie zwierzchnictwo nad pracami, licząc na zysk finansowy oraz uznanie środowiska medycznego, przejął dr Siegmunt Rascher zapraszając co współpracy Feixa oraz lekarza obozowego dr Hansa Haferkampfa. Początkowo lek nazwany „Polygal 10” (nazwa chemiczna pektyny – polimer kwasu galakturonowego), wytwarzano w laboratorium bloku nr 5. Opracowano też wersję w zastrzykach nazywając ją „Stryptoralem”. Do celów badawczych pobierano krew od więźniów, na nich też testowano leki. Wyniki ogłoszono w artykule zamieszczonym w „Műncher Medicinische Wochenschrift”. Były one zadowalające, jednakże przy okazji podali do publicznej wiadomości, iż przeprowadzano je w obozie w Dachau oraz, że będą wysyłać osobom zainteresowanym próbki leku. Ponieważ nie posiadali zezwolenia na tego typu publikacje otrzymali reprymendę od Grawitza i Oswalda Pola. Więźniom wywoływano krwotoki sztucznie, strzelając do nich pistoletu w różne części ciała, po czym odliczano czas do zgonu. Sekcje zwłok wykazywały skrzepy krwi w miejscach uszkodzeń naczyń krwionośnych. Zachęcony wynikami Rascher poprosił Wolframa Sieversa o pomoc w zorganizowaniu produkcji poza obozem oraz zwolnienie z Dachau Roberta Feixa. Po licznych trudnościach produkcję rozpoczęto w Biesings, wczesną wiosną 1944 r., w Biesings niedaleko jeziora Badeńskiego Do zespołu dołączył jeszcze Kurt Plőtner i więźniów 10 więźniów z Dachau. Pektynę wytwarzano z soku z buraków, dodawano do niego jeszcze witaminy oraz odwłóknioną krew. Z punktu widzenia współczesnej medycyny, idea wykorzystania pektyn w organiźmie ludzkim opierała się na błędnych założeniach. Po pierwsze pektyny mają działanie żelujące w środowisku kwaśnym a krew ma odczyn zasadowy, po drugie przyjmowanie tabletek powodowało rozkładanie związków pektynowych w żołądku i dopiero potem wchłanianie ich do krwioobiegu. W opublikowanym raporcie podano, iż po przyjęciu 5 gramów „Polygalu”, następowało zmniejszenie krwawienia i krzepnięcie krwi, utrzymujące się przez wiele godzin. Stwierdzenie to było całkowicie fałszywe.
„Polygal 10” produkowano do końca wojny, jednakże na niewielką skalę. Najwięcej korzyści materialnych wyniósł z niej Kurt Plener, gdyż po aresztowaniu Siegmunta Raschera (za nadużycia) i osadzeniu go w obozie przejął on całkowitą kontrolę nad jego wytwarzaniem.
Przed wybuchem II wojny światowej w środowisku medycznym całej Europy, świadome nakłucia wątroby w celu rozpoznania chorób tego narządu, wzbudzały wielkie zainteresowanie. Pragnący wyspecjalizować się w tej metodzie badań dr Rudolf Bratchel, wykorzystywał od jesieni 1942 do zimy 1943 r. do tego celu więźniów chorych m.in. na żółtaczkę. Pełniąc służbę w Dachau, mógł korzystać z „materiału ludzkiego” bez żadnych ograniczeń. Iniekcje wykonywał bardzo brutalnie, grubą igłą (tzw. trójgrańcem), często uszkadzając organy znajdujące się w pobliżu. Przeprowadzono je na ok. 170 osobach, dokładna liczba zmarłych nie jest znana. W wyniku postępowania dowodowego udowodniono 5 przypadków śmiertelnych.
Była to kontynuacja eksperymentów rozpoczętych w Auschwitz. Na zlecenie sekretarza stowarzyszenia Anherbe (Dziedzictwo Przodków) Wolframa Sieversa, jesienią 1944 r. dr Kurt Plőtner przy pomocy meskaliny, narkotyku wywołującego halucynacje próbował wymusić zeznania wykorzystując do tego celu ok. 30 więźniów, prawdopodobnie narodowości polskiej i francuskiej. Liczba zmarłych nie jest znana.
W 1943 r. odbyła się w Berlinie konferencja lekarska poświęcona leczeniu raka przy pomocy wyciągu z rośliny górskiej (będąc w Anglii nie jestem w stanie ustalić, jaka była jej nazwa). Brali w niej udział Kurt Blome, Wolfram Sievers, pełnomocnik rządu do badań nad rakiem, prof. Holz, Siegmunt Rascher oraz kuzyn Himmlera, Lűtzelburg. Aby sprawdzić w praktyce omawiane zagadnienia Himmler, mimo sprzeciwów Blomego oraz Holza, by wykonać doświadczenia na zwierzętach, zlecił je Siegmuntowi Rascherowi. Miał on jednak pozostawać w kontakcie z dr Blome, prowadzącym instytut badań nad rakiem w Pokrzywnie k. Poznania. Współpraca istniała, o czym świadczą raporty Raschera, potwierdzone wizyty Blomego w Dachau oraz zeznania na procesie norymberskim Wolframa Sieversa. Nie ma natomiast jasnych dowodów wskazujących na wykorzystanie w nich więźniów, przez co uznaje się je za próby domniemane.
Eksperymenty zlecane przez Luftwaffe
Od 1942 r. Instytut Badawczy Medycyny Lotniczej zajmował się zagadnieniami związanymi z uzdatnieniem wody morskiej. Było to związane z licznymi przypadkami śmierci z pragnienia marynarzy i pilotów oczekujących w morzu na pomoc. Jednym z projektów przedstawionym władzom w grudniu 1943 r. przez dr Konrada Schäfera była filtracja z użyciem soli srebra, jednakże po zastrzeżeniach Urzędu Technicznego Rzeszy, który uważał tą metodę za zbyt kosztowną i czasochłonną, zwrócono uwagę na projekt inż. Eduarda Berki. Według niego zamiast usuwać ze słonej wody niektóre związki chemiczne, proponowano poprawić jej smak dodając do niej witaminy i cukier. Stworzony preparat nazwano od nazwiska twórcy „Berkaitem”. Został on przetestowany na ochotnikach w Instytucie Lotnictwa w Wiedniu. Potem uzyskał pozytywną opinię niemieckich autorytetów w dziedzinie nefrologii, prof. Hansa Eppingera, oraz patologii, prof. Otto Hűbnera. Wobec zaistniałej sytuacji należało szybko zdecydować, która metoda znajdzie praktyczne zastosowanie. Decyzje podjęto na konferencji w Berlinie, zorganizowanej pod przewodnictwem Głównego Inspektora Sanitarnego Luftwaffe prof. Oskara Schrődera 19-20.05.1944 r. Wobec zgłoszonych zastrzeżeń postanowiono sprawdzić metodę Berki na 44 więźniach narodowości cygańskiej z obozu w Buchenwaldzie. Do tego zadania wyznaczono dr Wilhelma Beiglbőcka pracującego w Dachau. Zagadnienia badawcze ujęto w 2 punktach: - Czy korzystniejsze dla organizmu jest powstrzymywanie się od picia, czy picie słonej wody w dowolnych ilościach - Czy testowany preparat korzystnie wpływa na filtrowanie wody morskiej przez nerki Wyznaczonych więźniów podzielono na 5 grup. Jedna nie dostawała do picia, druga w dowolnej ilości wodę morską, trzecia pół litra z dodatkiem „Berkaitu”, czwarta litr, a piąta stanowiąca grupę porównawczą, litr zwykłej, słodkiej wody. W późniejszej fazie doświadczeń zastąpiono ją oczyszczoną wodą morską. Oprócz wody więźniowie otrzymywali pożywienie typowe dla lotników niemieckich. Przez cały okres trwania doświadczenia, czyli 10 dni, byli oni poddawani badaniom m.in. krwi i moczu. Zeznając przed Trybunałem Beiglbőck opisał skutki eksperymentu: u badanych występowały obrzmienia wątroby, zaburzenia nerwowe i psychiczne, zaznaczając jednocześnie, że w przypadku zagrożenia życia eksperyment przerywano, w skutek czego nie zakonotowano przypadków śmiertelnych. Ostateczne wyniki ogłoszono w raporcie na zorganizowanej w tym celu konferencji mającej miejsce w Berlinie w 1944 r., uznając tą metodę przystosowania wody morskiej za całkowicie nieskuteczną. O wiele cenniejsze dla nauki była odpowiedź na pytanie: Czy lepiej pić małe ilości słonej wody, czy powstrzymywać się od niej zupełnie. Raport Beiglbőcka sugerował spożywanie jej w niewielkich ilościach resztę w miarę możliwości uzupełniając słodką wodą. Na marginesie doświadczeń wypróbowano także preparat stworzony przez Schäfera, oczyszczający wodę morską ze szkodliwych substancji. Mimo pozytywnych opinii nie wzięto go pod uwagę. |
ruźlica jest chorobą wywoływaną przez jednokomórkowe prątki odkryte przez Roberta Kocha w 1882. Powodowała ona wyniszczenie organizmu (stąd potoczna nazwa suchoty) oraz wysoką śmiertelność wśród zarażonych. W związku z tym jeszcze przed wybuchem wojny, prowadzono zakrojone na szeroką skalę badania nad skutecznym jej wyleczeniem. Kontynuowano je w dobie funkcjonowania obozów koncentracyjnych, gdzie na więźniach sprawdzano teorie i leki. O ważkości i złożoności tego zagadnienia świadczy fakt, iż przeprowadzano niemal równocześnie w kilku obozach: Neuengamme, Auschwitz, Sachsenhausen, Buchenwaldzie, Mauthausen-Gusen a także w Dachau, gdzie od lutego 1941 roku istniała stacja gruźlicza będąca oddziałem niemieckiej Izby Lekarskiej, kierowana przez dr Rudolfa Brachtela i dr Hansa von Weyhema. Porównywano w niej homeopatyczne metody leczenia gruźlicy z farmakologicznymi oraz ziołowymi. Stację podzielono na 4 oddziały (A-D), w każdej leczono więźniów inną metodą. W pierwszej stosowano metody ówcześnie obowiązujące w tego typu chorobie, w drugiej, hydroterapię i gimnastykę, w trzeciej, zioła lub leki homeopatyczne, czwarta stanowiła grupę kontrolną, której nie leczono w żaden sposób. Wykonywano je do lutego 1942 r., kiedy to stację zlikwidowano, a ocalałych w nich więźniów zagazowano w zakładzie dla psychicznie chorych w Hartheimie. Ogólnie brało w nich udział 114 osób i z punktu widzenia medycyny nie przyniosły żadnych efektów.
|
|