.: Eksperymenty w FKL Ravensbrück
Strona główna
Aktualności
Historia obozów
Władze zwierzchnie
Obozy zagłady
Obozy koncentracyjne
KL Lublin (Majdanek)
   Obóz
    Założenia i budowa
    Organizacja obozu
    Obsada stanowisk
    FKL
   Podobozy
   Więźniowie
    Oznaczenia
    Funkcyjni
    Samopomoc i konspiracja
   Ucieczki
   Warunki bytowania
   Eksterminacja
   Grabież
   Kalendarium
   Obóz NKWD
   Procesy zbrodniarzy
   Muzeum
   Galeria
   Zdjęcia archiwalne
   Zdjęcia współczesne
Biogramy
Eksperymenty
Dokumenty
Słowniczek obozowy
Filmy
Czytelnia
Autorzy
Linki
Bibliografia
Subskrypcja
Wyróżnienia
Księga gości

Eksperymenty - Wstęp
Służba zdrowia SS
KL Auschwitz-Birkenau
KL Buchenwald
KL Dachau
KL Mauthausen
KL Neuengamme
FKL Ravensbrück
KL Sachsenhausen
KL Natzweiler-Struthof

oświadczenia przeprowadzane w kobiecym obozie koncentracyjnym Ravensbrück, swą genezą sięgają 5.06.1942 roku, gdy w wyniku zakażenia zgorzelą gazową zmarł szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinhard Heydrich. W zaistniałej sytuacji, zwłaszcza że śmiertelność wśród żołnierzy walczących na froncie i umierających z powodu zgorzeli była wysoka, odpowiedzialny za eksperymenty medyczne w obozach koncentracyjnych SS-Obergruppenführer, szef służby zdrowia SS i policji prof. Ernst Grawitz, podległy bezpośrednio Himmlerowi, zlecił przetestowanie środków przeciw temu zakażeniu swemu przyjacielowi i lekarzowi przybocznemu Himmlera, SS-Gruppenführerowi prof. Karlowi Gebhardtowi. Pozostali lekarze biorący udział w tych eksperymentach to: SS- Obersturmführer dr Fritz Fischer,

Ravensbrück  Widok ogólny obozu

 Apel Aufseherinen Ravensbrück

dr Gerhard Schiedlausky, dr Richard Trommer, dr Herta Oberheuser oraz osobisty chirurg Himmlera i Hitlera Ludwig Stumpfegger. W doświadczeniach związanych z tzw. demografią ujemną brali udział: dr Horst Schumann, dr Percival Treite, Bruno Orendi, dr Ralf Rosenthal i bardziej znany ze swej działalności w Auschwitz dr Carl Clauberg. Profesor Karl Gebhardt rozpoczął zlecone eksperymenty od próby wywołania w warunkach sztucznych (poprzez nacięcie skóry i wprowadzenie tam odpowiedniej ilości bakterii), zakażenia zgorzelą gazową. Początkowo wykorzystano do tego celu więźniów z KL Sachsenhausen, jednak z powodu wystąpienia trudności (Transportowanie więźniów było kłopotliwe i nie zapewniało utrzymania tajemnicy, również ze względu na wygodę lekarzy z Hohenlychen, gdzie Gebhardt był ordynatorem od 1933 r.), postanowiono kontynuować eksperymenty na więźniarkach w Ravensbrück, zwiększając równocześnie ich zakres: podjęto próby leczenia duru plamistego lewatywami z moczem kobiet ciężarnych, przeprowadzano dodatkowe operacje mające udoskonalić praktykę chirurgiczną lekarzy obozowych, a także pośrednio wykorzystano więźniarki z Ravensbrück przy doświadczeniach w KL Dachau, gdzie ogrzewały swoimi ciałami więźniów wyjętych z lodowatej wody (Była to jedna z serii badań mająca wykazać najskuteczniejszą metodę ratowania ludzi poddanych długotrwałemu działaniu zimna. Badania te prowadził lekarz sztabowy Luftwaffe SS-Hauptsturmführer Siegmund Rascher)


Eksperymenty ze zgorzelą gazową

Doświadczenia dotyczyły skuteczności działania sulfonamidów, czyli leków mających zahamować zakażenie bakteriami beztlenowymi i ropotwórczymi. Do operacji najczęściej wykorzystywano zarazki zgorzeli gazowej, gronkowca złocistego oraz tężca. Wprowadzane były przez iniekcję bezpośrednio do kończyny dolnej, bądź przez nacięcie skóry i umieszczenie ich w ranie. Dodatkowo miażdżono mięśnie wywołując martwicę tkanek ułatwiając tym samym rozwój bakterii.

Karl Gebhardt
Karl Gebhardt
Fritz Fischer
Fritz Fischer

Eksperymenty rozpoczęto 1 sierpnia 1942 roku. Po konsultacji z Instytutem Higieny Waffen SS postanowiono dodawać do ran odłamki szkła, metalu, ziemi lub waty drzewnej w celu uzyskania warunków jak najbardziej zbliżonych do frontowych. W każdej grupie część operowanych kobiet była leczona sulfonamidami pozostałe stanowiły grupę kontrolną, której nie leczono. W wyniku tych doświadczeń w straszliwych męczarniach zmarło pięć kobiet: Alfreda Prus nr obozowy 76887, która zmarła na skutek upływu krwi, Weronika Kraska nr obozowy 7672, zmarła trzeci dzień po operacji z objawami tężca, Kazimiera Kurowska nr obozowy 7670, Aniela Lefanowicz nr obozowy 7719 oraz Zofia Kiecol nr obozowy 7866, zmarłe w wyniku zakażenia zgorzelą gazową. Po zakończeniu badań dr Gebhardt wraz z Fischerem opracowali raport, w którym ocenili negatywnie działalność sulfonamidów przy leczeniu zgorzeli gazowej. Przedstawiono go na IV konferencji lekarzy konsultantów Wermachtu odbywającej się w dniach 24-26 maja 1943 roku w Berlinie. W konsekwencji rozesłano lekarzom wojskowym leczącym rany postrzałowe komunikat przedstawiający negatywne wyniki uzyskane podczas eksperymentów w Ravensbrück.


Eksperymenty nad regeneracją i przeszczepianiem kości

W Ravensbrück wykonywano trzy typy operacji kostnych w czasie, których łamano i przeszczepiano kości oraz pobierano listwy kostne. Celem eksperymentów było porównanie zrastania się złamanych kości, badanie przebiegu odbudowy kości oraz uzyskiwanie listew kostnych do przeszczepów. Doświadczenia były bardzo brutalne. Sztucznie łamano kości młotkiem i dłutem po ich uprzednim operacyjnym odsłonięciu. Następnie składano je przy pomocy klamer lub bez nich, rany zaszywano i kończynę gipsowano, jednak już po kilku dniach zdejmowano gips, aby obserwować szybkość zrastania się kości. Każda operacja trwała średnio trzy godziny, z tego powodu na jeden dzień wyznaczano maksymalnie dwie osoby. Doświadczenia powtarzano wielokrotnie na tych samych więźniarkach; jedną z najmłodszych była Barbara Pietrzyk (w chwili aresztowania miała 16 lat), którą operowano aż pięciokrotnie.

Zdjęcie rentgenowskie Polki, ofiary doświadczeń kostnych
- w prawej kości strzałkowej widać ubytek



















Niektóre doświadczenia miały na celu pobranie listew kostnych. Polegały one na tym, że w czasie pierwszego z nich, w dwóch miejscach nacinano w kości piszczelowej prostokąt o wymiarach 2x5 cm, a następnie w czasie kolejnych operacji wycinano części kości okalające prostokąt. Badano w ten sposób proces regeneracji kości. Kontrola zabiegu oparta była o zdjęcia rentgenowskie. W obozie przeprowadzano też próby transplantacji kości piszczelowych z prawej nogi na lewą i odwrotnie, kości strzałkowych w miejsce piszczelowych a nawet amputacji całych kończyn (wraz ze stawem biodrowym lub łopatką). Pobrane kończyny oraz listwy kostne zawijano w prześcieradła, następnie przewożono do Hohenlychen, gdzie prawdopodobnie były wszczepiane rannym żołnierzom niemieckim. Dokładne wyniki operacji kostnych nie są znane, gdyż eksperymentatorzy nigdzie ich nie opublikowali.


Eksperymenty mięśniowe i nerwowe

Operacje te miały na celu zbadanie szybkości procesu regeneracji mięśni i nerwów, głównie na użytek chirurgii plastycznej. Wykonano ich stosunkowo niewiele. Inicjatywa wyszła prawdopodobnie od dr Fritza Fischera (Fischer w procesie Norymberskim zeznał, iż doświadczenia zlecił przyboczny lekarz Himmlera Ludwig Stumpfegger), który zajmował się zagadnieniem odbudowy tkanek pracując przed wojną w Uniwersytecie w Hamburgu . Doświadczenia polegały na wycięciu części nerwów lub mięśni uda bądź podudzia.

Ludwig Stumpfegger Ludwig Stumpfegger


Lewa noga Heleny H. po operacji mięśniowej


Przeprowadzane wielokrotnie (w okresie 2 - 8 tygodni od pierwotnej operacji) powodowały rozległe ubytki w kończynach, gdyż pobierano coraz większe wycinki otaczające uprzednio operowane miejsce. Doświadczenia przeprowadzano równolegle z zaplanowanymi operacjami zakaźnymi. Opisanym wyżej eksperymentom poddano 74 Polki (siedemdziesiąt pochodziło z Lublina, zaś cztery z Warszawy), Ukrainkę, Niemkę oraz dziesięć umysłowo chorych więźniarek różnych narodowości.


Sterylizacja

Zagadnienie masowej sterylizacji było niezwykle popularne w ideologii nazistowskiej. Hitlerowcy zdobywając przestrzeń życiową potrzebowali wielu niewolników, którzy pracowaliby dla ich potrzeb. W myśl narodowego socjalizmu, przy jednoczesnym usuwaniu "elementów niepotrzebnych", masowe ograniczenie płodności zapewniłoby utrzymanie niegroźnej i łatwej do kontroli siły roboczej.

Carl Clauberg
Carl Clauberg

Spośród wielu projektów Himmler przychylił się do prośby prof. Carla Clauberga, który obiecał znaleźć metodę pozwalającą w sposób niezauważony wysterylizować dużą ilość kobiet w krótkim czasie. Do realizacji swoich celów oddano mu do dyspozycji obóz Auschwitz oraz przeniesiono na jesieni 1942 r. z Ravensbrück około 800 Żydówek. Zbliżający się front sprawił, że część ofiar Clauberga ewakuowano z powrotem do Ravensbrück. W ślad za nimi w styczniu 1945 roku do obozu przybył i on sam, gdzie przy pomocy lekarzy obozowych, kontynuował eksperymenty głównie na młodych Cygankach lub Żydówkach. Dokładnej liczby nie da się ustalić, gdyż większość ofiar zagazowano. Doświadczenia polegały na wstrzykiwaniu do jajowodów (pod kontrolą radiologiczną) płynu kontrastującego, w celu sprawdzenia ich drożności. Po kilku dniach, przystępowano do głównej fazy pozbawiania płodności, w której wstrzykiwano płyn drażniący na przykład: formalinę. Po upływie 4-8 tygodni Clauberg wykonywał jeszcze jedno badanie, w czasie którego sprawdzał stopień zrośnięcia światła jajowodów. Po upływie roku badane kobiety miały odbyć stosunek płciowy w celu praktycznego wypróbowania skuteczności tej metody. Bliski koniec wojny przekreślił te plany.

Niezależnie od doświadczeń prof. Clauberga, sterylizacją w Auschwitz zajmował się również dr Horst Schumman. Stosował inną metodę polegającą na kilkukrotnym (3-4 razy w tygodniu) naświetlaniu promieniami Rentgena narządów rozrodczych kobiet jak i mężczyzn.

Horst Schumman
Horst Schumman

W czasie przeprowadzania doświadczenia zmieniano czas i natężenie promieniowania, aby uzyskać optymalne wskaźniki. Po wykonaniu zabiegu ofiary wracały do pracy. Po kilku tygodniach następowała kontrola w czasie, której często dokonywano kastracji chirurgicznej w celu pobrania materiału histopatologicznego. W styczniu 1945 roku Schumman podobnie jak Clauberg, przeniósł się do Ravensbrück, aby kontynuować swe eksperymenty. Nie wiadomo, czy obaj współpracowali ze sobą, czy działali na własną rękę. Oblicza się, iż w obozie tym poddano prześwietleniu promieniami Rentgena ok. 120 - 140 Cyganek.


Leczenie duru plamistego

Dur plamisty jest chorobą zakaźną, przenoszoną przez wszy, charakteryzującą się wysoką śmiertelnością. Produkcja najskuteczniejszej, według niemieckich lekarzy szczepionki wynalezionej przez polskiego zoologa Rudolfa Weigla (Szczepionka ta była produkowana z zainfekowanych wszy), przebiegała zbyt wolno jak na potrzeby wojska, ponadto była bardzo pracochłonna, toteż od 1941 roku zaczęto szukać innych rozwiązań. W związku z tym podjęto w Ravensbrück próby leczenia duru plamistego stosując lewatywy z moczu kobiet będących w ciąży. Przypuszczano, iż organizmy tych kobiet mogły produkować pewne ciała odpornościowe, które wydalane z moczem, posiadały właściwości lecznicze duru plamistego. Doświadczenia wykonał dr Percival Treite na około trzydziestu więźniarkach. Nie zaobserwowano przy tym żadnej zmiany stanu zdrowia, więc badania te uznane zostały za nieszkodliwe.


Eksperymenty dodatkowe

W wielu obozach, lekarze, bądź studenci medycyny z ciekawości przeprowadzali różnego typu doświadczenia. Miały one na celu udoskonalenie ich praktyki lekarskiej. Często wykonywane zupełnie niepotrzebnie, przyprawiały więźniów o dodatkowe cierpienia. W Ravensbrück z własnej inicjatywy operacje przeprowadzał dr Percival Treite, który między innymi w listopadzie 1944 r. wyciął Rosjance chorej na padaczkę nadnercze i wszczepił je w mięsień prosty brzucha drugiej, chorej na dychawicę oskrzelową (astmę). W wyniku tego doświadczenia chora na padaczkę zmarła po trzech miesiącach. Ponadto dr Treite wykonał trepanację czaszki chorej umysłowo Rosjance, którą następnie uśmiercono.

Percival Treite
Percival Treite















- - - - - - - - - - - -
<-powrót | w górę

© Copyright Szycha (2004-2015)